Türkiye’de daha uygun meyve sebzeye ulaşmak için tercih edilen pazarlar artık manav fiyatları ile aynı. Akşam saatlerinde düşen fiyatlar da hayal oldu. Eskiden çıkma diye tabir edilen bozuk ürünler de para ile satılırken bazı esnaf askıda meyve sebze uygulaması başlattı.
Genellikle orta ve düşük gelirli grubun yaşadığı Beylikdüzü’nde pazar günleri açılan semt pazarındayız. Pazar akşam saatleri olmasına karşın pek kalabalık değil. Fiyatları gören yurttaş kızgın, maliyet sorunlarından yakınan esnaf da huzursuz. Türkiye’de enflasyonla mücadele politikalarına direnen alanlardan biri gıda. Yıllık artış yüzde 48. Bunun içinde en önemli pay ise meyve ve sebzede.
DİSK-AR’a göre hızla düşen gelirinin yüzde 82’isini gıdaya harcamak zorunda kalan yurttaş, çaresizlik içinde. Bazı temel gıda ürünlerinin pazardaki fiyatları dikkat çekici seviyelerde. Elma 80 lira, portakal ve mandalina 60 lira, muz 50 lira, salatalığın kilosu 45 lira, patates ve soğanın 5 kilosu ise 100 lira. Pazarcılar, bir yandan tüketicinin indirim talebiyle, diğer yandan ürünlerin artan maliyetiyle mücadele ediyor.
Örneğin bir esnaf, pazarda lahananın kilosu 30 TL’den satılırken, alım fiyatının 100 TL civarında olduğunu, karnabahar gibi ürünlerde zararına satış yaptığını ifade ediyor:
DEKOR YAPRAKLARI ALIYORLAR
Semtler arası farklar da dikkat çekiyor. Bazı semtlerde fiyat farkı önemli bir rol oynuyor insanların alım gücünün düşüklüğünü bir pazarcı, “Tezgâha dekor olan serili yaprakları bile alıyorlar” diye anlatıyor. Eski yıllarda pazar biterken çıkma diye tabir edilen biraz bozulmuş ürünler yoksullara bırakılırdı. Şimdi bazı esnafın bunu da sattığı belirtiliyor.
Ancak ihtiyaç sahiplerine destek olmak isteyen bazı pazarcılar ise askıda ekmek uygulamasına benzer bir yöntemle, belirli ürünleri ayırarak ihtiyaç sahiplerine ulaştırmayı hedefliyor. Bu durum, hem tüketicilere hem de esnafa bir nebze destek olmayı amaçlıyor.
Çocuğu için alışveriş yapan H.T. şunları söylüyor: “Ben ev hanımıyım, çocuğum küçük haliyle sebze meyve yemesi lazım. Hepsini alamıyorum ben de birkaç pazarcı abiye durumu anlattım sağolsun bana yardımcı oldular.”
Pazarcı Kürşat Şahin de uygulamayı şöyle anlatıyor: “Ezilmiş ve renginden dolayı tezgâha koyamadığımız ürünleri ayırıyoruz, kasalıyoruz, akşam gelen durumunun iyi olmadığını bildiğimiz müşterilerimize veriyoruz. Bu bir anlamda askıda ekmek uygulaması. Akşama doğru yarına çıkmayacak sebzeleri ve meyveleri de daha uygun fiyata satıyoruz, yoksa çöp oluyor.”
