1995 yılında, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile birleşme kararı doğrultusunda, kendisini fesheden Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) ismini kullanan yeni bir parti kuruldu. Yargıtay’ın resmi sitesinde partinin kuruluş tarihi 28 Haziran 2024 olarak yer aldı. SHP’nin yeniden açılması CHP kulislerini hareketlendirdi.
CHP’de, SHP’yi kimin kurduğu ve arkasında “muhalif bir hareketin olup olmadığı” sorusuna yanıt aranıyor.
SHP’nin yeniden açılması, CHP Merkez Yönetim Kurulu’nun (MYK) da gündemine geldi. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, kurmaylarından SHP’nin hukuki durumuyla ilgili araştırma yapmasını istedi.
1995 yılında kendisini fesheden SHP’nin yeniden kurulduğu haberlerinin basına yansımasının ardından, CHP’de “SHP’yi kim kurdu, arkasında kimler var?” sorusunun yanıtı aranıyor.
CHP’nin hareketlenmesinin nedeni ise geçmişte yaşanan pratik. Partinin son genel başkanı Murat Karayalçın, dönemin CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ile uzlaşamamış ve SHP’yi 2002’de yeniden açmıştı.
Baykal muhaliflerinin bir kısmı SHP’ye dönmesine karşın parti, siyasette bir varlık gösterememişti. Karayalçın 2009’da Ankara Büyükşehir Belediye başkan adayı olarak yeniden CHP’ye dönünce, parti Eşitlik ve Demokrasi Partisi ile birleşerek bir kez daha varlığına son vermişti.
2023 seçimlerinden sonra da CHP’de başlayan değişim tarışmaları sonrasında, SHP’nin yeniden kurulabileceği iddiaları kulislere yansımıştı.
'MUHALİFLERİN' GİRİŞİMİ Mİ?
Tüm bu tartışmaların ardından, SHP’nin yeniden kurulması, CHP’de “parti içi muhaliflerin girişimi olabileceği” yorumlarına neden oldu.
Bu yorumları güçlendirense genel başkanı bilinmeyen partinin kurucularının da kamuoyunda tanınan isimler olmaması. CHP’li bazı üst düzey isimlerin verdiği bilgiye göre kurucuların sadece birkaçı, eski SHP veya CHP üyesi, ancak onlar da kamuoyu tarafından tanınmıyor.
SHP’nin kurucular listesinde şu isimler yer alıyor:
“Abdullah Çapar, Ahmet Arslan, Akın Gülay, Aziz Kızılarslan, Berat Umut Hoşgör, Burak Çelik, Diler Korkmaz, Doğukan Akdeniz, Emirkan Akdeniz, Emre Can Dursun, Enes Çelik, Engin Akyıldırım, Erdal Kayhan, Erdem Kaya, Erhan Kardeş, Gürkan Çelik, Hasan Korkmaz, İsmail Berk Güldoğan, Jale Ak, Kadriye Çelik, Mervenur Çelik, Mithat Çelik, Mücahit Çetinkaya, Okan Kanpara, Onur Karataş, Osman Ali Cavcı, Sabriye İçkilli, Selahattin Kardeş, Şaban Ergül, Tamer Demircan, Yunus Diler, Zülfü Hamit Altın."
KILIÇDAROĞLU YALANLADI: 'YENİ BİR PARTİ KURMAYI DÜŞÜNMEDİM'
CHP kulislerinde, parti içi muhaliflerin etrafında toplandığı eski CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun bu girişimin arkasında olabileceği konuşulmaya başladı.
Ancak Kılıçdaroğlu, görüştüğü bazı gazeteciler aracılığıyla bu iddiayı yalanladı. Gazeteci Vedat Yenerer’e konuşan Kılıçdaroğlu, “Siyaseti bırakmadım. Tam da ortasındayım. Yeni bir parti kurmayı hiç düşünmedim. Parti belli CHP” yanıtını vererek, SHP girişiminin arkasında olmadığı yanıtını verdi.
Gerek genel merkez yönetimi, gerekse Kılıçdaroğlu’na yakın isimler de bu iddiaları kesin bir dille yalanlarken, “Böyle bir girişim Kemal beyi de beraberindekileri de yıpratır. Düşünmek bile abesle iştigal” değerlendirmesini yaptılar.
ÖZEL, HUKUKİ DURUMUN ARAŞTIRILMASINI İSTEDİ
SHP’nin yeniden açılması, CHP’nin pazartesi günü yapılan MYK toplantısında da gündeme geldi. Edinilen bilgiye göre Genel Başkan Özel, 1995’deki birleşme kararı üzerine kendisini fesheden SHP’nin yeniden aynı isim ve logoyla kurulmasının hukuki olarak mümkün olup olmadığı konusunda Genel Başkan Yardımcısı Gül Çiftçi’den araştırma yapılmasını istedi.
'ALTERNATİF PARTİ' Mİ OLACAK?
Getty ImagesKulislerde konuşulan bir başka iddia ise SHP’nin arkasında yeniden aday gösterilmeyince CHP yönetimine bayrak açan eski Bakırköy Belediye Başkanı Bülent Kerimoğlu’nun olduğu yönünde.
Ancak Kerimoğlu da kendisinin halen CHP’li olduğunu ve SHP olayında "bir dahli olmadığı" açıklaması yaptı.
Kulislerde, halen CHP’de olan bazı muhalif isimlerin, ilerleyen süreçte yeni bir yol ayrımı olması halinde SHP’yi “alternatif parti” olarak tutmak için yeniden kurdurmuş olabilecekleri tahmini yapılıyor.
BBC Türkçe’ye konuşan bazı eski CHP milletvekilleri, yönetim tarafından dışlandığını düşünen partililerin, kendilerine alternatif bir arayış içine girmiş olabileceğini, ancak bunun toplumsal bir karşılığı olmayacağını ifade ettiler.
Bazı CHP kurmayları ise bunun iyi niyetli bir girişim olmadığını, seçim sürecinde sol oyları bölmeye dönük kurgulanmış bir hareket olabileği görüşünü dile getirdiler.
İktidara yakın veya CHP karşıtı kişi veya grupların da bu girişimin arkasında olabileceğini savunan bir parti yöneticisi “Bir parti kuruluyorsa birisi dilekçe verir. Bu dilekçenin sızmaması ancak İçişleri Bakanlığının sızdırmamasıyla mümkün olabilir” görüşünü savundu.
PARTİ KADROSU VE PROGRAMINI YARIN AÇIKLANACAK
Siyasi kulisleri hareketlendiren SHP tarafından yapıldığı belirtilen bir açıklama basına yansıdı. Açıklamada, partinin kuruluş amacı ve programına ilişkin yarın (Çarşamba günü) açıklama yapılacağı duyuruldu. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Partimiz, 28 Haziran 2024 tarihinde sayın Erdal İnönü ve değerli dava arkadaşlarının bizlere emaneti olan sosyal demokrasi anlayışı ve aynı hedeflerle, uzun yıllar SHP, CHP, DSP'de siyaset yapmış değerli isimlerimizin öncülüğünde resmen yeniden kurulmuştur.
"10.07.2024 tarihinde resmi açıklama ile parti kadromuz ve programımız açıklanacaktır. Yeniden sosyal demokrasi anlayışı ülkemize hayırlı olsun! Sosyal Demokrat Halkçı Parti Kurucular Kurulu.”
SHP GEÇMİŞTE KOALİSYON HÜKÜMETİNİN ORTAĞI OLMUŞTU
Getty ImagesDönemin dışişleri bakanı Erdal İnönü 1995 yılında, bir diplomatik görüşme sırasında12 Eylül askeri darbesi sonrasında kurulan Halkçı Parti’nin isim değişikliğine gitmesi ile kurulan SHP; 1990’lı yıllarda Türkiye siyasetine damga vuran siyasi partiler arasında yer aldı.
CHP’nin siyasi yasaklı olduğu dönemde kurulan Halkçı Parti, 2 Kasım 1985 kurultayında aldığı kararla Sosyal Demokrat Halkçı Parti adını aldı. Partinin kurucu genel başkan Aydın Güven Gürkan oldu.
Parti kurucuları arasında yer alan Erdal İnönü ise 1986’da genel başkan oldu ve kendi isteğiyle ayrıldığı 1993 yılına kadar da bu görevi sürdürdü. İnönü liderliğindeki SHP; Doğruyol Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel ile birlikte 1991 yılında koalisyon hükümeti kurdu.
