Myanmar’da geçtiğimiz gün meydana gelen 7,7 ve 6,4 büyüklüğündeki iki büyük depremin, bilimsel literatürde nadir görülen bir “süper kırılma” (supershear) tipiyle gerçekleştiği bildirildi.
Uzmanlara göre bu tür depremlerde yeraltındaki fay hattı, ürettiği sismik dalgalardan daha hızlı hareket ediyor; bu da yıkımın etkisinin çok daha geniş bir alana yayılmasına neden oluyor.
Sarsıntılar başkent Bangkok dahil Tayland’ın birçok bölgesinde şiddetli şekilde hissedildi. İlk belirlemelere göre en az 4 binden fazla kişi yaralanırken, yaklaşık 270 kişiden ise hâlâ haber alınamıyor.
Myanmar'da birçok kişinin çöken binaların altında kaldığı, Tayland’da ise inşaat halindeki bir binanın yıkılması sonucu onlarca kişinin mahsur kaldığı bildirildi.
Bilim insanlarına göre deprem, Burma ve Sunda tektonik plakaları arasında yer alan ve bölgenin en aktif faylarından biri olan Sagaing Fayı üzerinde meydana geldi.
Londra Üniversitesi Royal Holloway’den sismolog Ian Watkinson, fayın Hindistan ve Myanmar’ın kuzeyine kadar uzandığını ve Kaliforniya’daki San Andreas Fayı ile “ölçek, hareket ve depremsellik” açısından benzerlik taşıdığını ifade etti.
“SÜPERSONİK BİR JETİN DEPREM EŞDEĞERİ GİBİ”
Almanya’daki GFZ Helmholtz Yerbilimleri Merkezi’nden Frederik Tilmann ise kırılmanın saniyede 3 km hızla kuzeye ve güneye yayıldığını, hatta güney yönündeki yırtılmanın 5 km/s hıza ulaşarak süper kırılma özelliği gösterdiğini belirtti.
Tilmann, “Böyle bir fay kırılması, süpersonik bir jetin deprem eşdeğeri gibidir. Bu da ileri yönde çok güçlü sismik enerji yayılımına yol açar” dedi.
Uzmanlara göre bu olağandışı hızdaki fay hareketi, depremin yıkıcılığını artırdı ve Bangkok gibi merkez üssünden 1000 km uzaklıktaki bölgelerde bile ciddi sarsıntılara neden oldu.
Bölgede yaklaşık 2,8 milyon insanın güçlü sarsıntılara maruz kaldığı belirtilirken, yapıların çoğunun ahşap ve güçsüz tuğla duvarlardan oluşması, yıkım riskini artırdı.
İngiliz Jeolojik Araştırmalar Kurumu’ndan sismolog Brian Baptie, depremin yaklaşık bir dakika içinde 200 kilometrelik bir fay segmentini kırdığını söyledi.
Bilim insanları, önümüzdeki günlerde yayınlanacak uydu görüntüleriyle bu teorinin doğrulanmasını bekliyor.
