CNN Science'nin haberine göre yıllardır teknoloji kullanımının hafızayı zayıflattığı ve "dijital demansa" yol açabileceği öne sürülüyordu. Ancak Nature Human Behavior dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma bu görüşü sorgulatan bulgular ortaya koydu. Araştırmaya göre, bilgisayar, internet ve akıllı telefon gibi teknolojik araçları kullanan yaşlı bireylerde demans ve bilişsel gerileme riski önemli ölçüde daha düşük.
TEKNOLOJİYE AYAK UYDURAN YAŞLILARDA BİLİŞSEL GERİLEME DAHA AZ
Teksas Üniversitesi ve Baylor Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından yürütülen bu meta-analiz, 2006’dan 2024’e kadar yayımlanmış 57 çalışmayı inceledi. Toplamda 411.430 yaşlı bireyin verileri değerlendirildi. Bu bireylerin ortalama yaşı 68’di ve araştırmalar ortalama altı yıllık bir süreyi kapsıyordu.
Sonuçlara göre, teknoloji kullanımı bilişsel gerileme riskini ortalama yüzde 42 oranında azaltıyor. Bu durum; hafif bilişsel bozukluk, demans tanısı ya da düşük bilişsel performans gibi durumların görülme oranlarının düşmesiyle ölçüldü.
DİJİTAL DEMANS TEZİ ÇÜRÜTÜLÜYOR MU?
"Dijital demans hipotezi", teknolojinin uzun vadede beyni tembelleştirdiği yönünde eleştiriler getiriyordu. Ancak çalışmaya göre, teknolojinin getirdiği zihinsel uyarım tam tersine "bilişsel rezerv" oluşturuyor. Bu teori, bireylerin yaşamları boyunca karmaşık zihinsel faaliyetlere maruz kalmasının, yaşlılıkta beyin sağlığını koruduğunu savunuyor.
Araştırmaya katılmayan ama çalışmayı değerlendiren uzmanlardan Dr. Christopher Anderson ise “Bu, son 20 yılın bu alandaki en kapsamlı ve düzenli çalışması” dedi.
HER TEKNOLOJİ KULLANIMI YARARLI MI?
Uzmanlar bu sonuçlara rağmen ölçüsüz teknoloji kullanımına karşı uyarıyor. Araştırmacılara göre, ekran başında geçirilen sürenin ne kadar olduğu, hangi içeriklerin tüketildiği gibi ayrıntılar bilinmediği için net bir reçete sunmak mümkün değil.
“Mindless scrolling” (amaçsızca kaydırmak) gibi pasif kullanım biçimleri bu faydaları sağlamıyor olabilir. Dr. Benge’ye göre, önemli olan teknolojiyi üretken, yaratıcı, sosyal bağ kurmaya yardımcı ve zihinsel olarak uyarıcı biçimde kullanmak.
