Artan konut fiyatları ve düşen alım gücü ile ev sahibi olamayan yurttaşlarla, depremde konutuna güvenmeyenler alternatif çözümlere yöneliyor. Özellikle son dönemde maliyeti geleneksel yapılara göre çok daha düşük olan konteyner ve prefabrik evlere ilgi arttı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri’ne göre, kendine ait konutta yaşayanların oranı yüzde 56.1’e geriledi. Konut fiyatlarındaki artış da bu düşüşün başlıca nedenlerinden biri. TÜİK Konut Fiyat Endeksi’ne göre, 2021 yılından bu yana Türkiye genelinde konut fiyatları reel olarak yüzde 300’ün üzerinde arttı. İstanbul gibi büyükşehirlerde artış oranı daha da yüksek. Yüksek inşaat maliyetleri, arsa fiyatlarındaki sıçrama ve işçilik ücretlerindeki artış, alternatif konut çözümlerine olan ilgiyi de beraberinde getirdi.
Son yıllarda deprem güvenliği, düşük maliyet ve hızlı üretim avantajları nedeniyle konteyner evlere eğilim arttı. Büyük şehirlerde ortalama 3-5 milyon liraya satılan dairelerin yanında, hazır arsası bulunan yurttaşlar konteyner evlere yarı fiyatına sahip olabiliyor.
TARIM ALANLARINA YERLEŞİM
Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre 2023 yılında tarım arazilerinin amacı dışında kullanım oranı önceki yıla göre yüzde 5 artış gösterdi. Kaçak yapılaşmaların önemli bir kısmının konteyner ve prefabrik evlerden oluştuğu belirtiliyor.
Türk Yapısal Çelik Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Melih Şimşek, pandemi, deprem ve ekonomik kriz gibi faktörlerin güvenli konut ihtiyacını artırdığını belirtti. Şimşek, “Şehir içindeki yüksek maliyetli evler yerine, ‘Bir dikili ağacım olsun’ diyenler prefabriğe yöneliyor” dedi. Ancak Şimşek, bu yapıların kalıcı değil, “geçici konut” sınıfında olduğunu vurguladı.
Şimşek ayrıca, teyit edilmiş kesin bir veri olmamakla birlikte, pandemi sonrası bir milyondan fazla parsel satışının kaydedildiğini, bu satışların büyük bölümünün tarım arazileri üzerinde olduğunu aktardı. Şimşek, “Bu nedenle birçok konteyner ev kaçak olarak tarım alanlarına yerleştiriliyor. Planlı imar alanlarında ise daha kalıcı modüler evlerin kurulduğunu gözlemliyoruz ancak bu oran hâlâ düşük” dedi.
250 BİN TL’DEN BAŞLIYOR
Emlak uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı da 23 Nisan’da Marmara’da meydana gelen depremin ardından “mobil ev” kavramına ilginin arttığını belirtti. Yasal düzenlemelerin etkisiyle prefabrik evlere yönelik talebin bir miktar azaldığını ifade eden Özelmacıklı, “Konteyner evler köy yerleşim alanlarına yakın imarlı arazilere kuruluyor. Ancak tarım arazilerinin korunmasına yönelik sıkı denetimler var. Bu nedenle ev kurmadan önce yasal kontrollerin mutlaka yapılması gerekiyor” dedi.
Özelmacıklı, prefabrik ev fiyatlarının en düşük 40 metrekarelik bir yapı için yaklaşık 250 bin TL’den başladığını, maliyetin büyüklük ve kaliteye göre arttığını da ekledi.