Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Haspolat’ta bir geçiş kapısı açılması yönündeki önerilerine Kıbrıs Rum tarafının karşı çıkmayacağına inandığını, Rum Yönetimi'nin “transit geçiş” önerisini kabul etmediklerini ve şimdi Rum Yönetiminden başka bir karşı öneri beklediklerini söyledi.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ve BM Barış Gücü Misyon Şefi Colin Stewart da BM Güvenlik Konseyi'ne rapor sunması öncesinde gerçekleştirdikleri bu toplantının yapıcı geçtiğini kaydetti. Stewart, halk için önemli olan, geçiş noktaları, Pile yolu, Liderler toplantısı gibi konularda olumlu hareketlenme için 2017 yılından beri yakaladıkları en iyi fırsatın bu olduğunu belirtti.
Cumhurbaşkanı Tatar ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin Kıbrıs Özel Temsilcisi Colin Stewart, Cumhurbaşkanlığı'nda yer alan görüşmelerinin ardından basına ayrı ayrı açıklamalarda bulundu.
-Tatar: “İki tarafın faydasına olacak konularda iş birliğinin geliştirilmesinin önemini bir kez daha ifade ettim”
Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, görüşmede Stewart’a ara bölgede yer alan yıl sonu resepsiyonunda kendisine gösterdiği yakın ilgi ve alakadan dolayı teşekkür ettiğini belirtti. Resepsiyonda her tarafın düşüncelerini paylaştığını ifade eden Tatar, Kıbrıs Türk tarafının hiçbir zaman iletişimden kaçmadığını kaydetti.
İki taraf arasında eşitlik temelinde iş birliği yapılabilmesi için, teknik komiteler tarafından pek çok konuda çalışmalar yürütüldüğünü belirten Tatar, “Kıbrıs meselesinde şu anda nihai bir çözüm görünmüyor, ancak olana kadar, iki tarafın iş birliğiyle her iki tarafın faydasına olacak konularda iş birliğinin geliştirilmesinin önemini bir kez daha ifade ettim” dedi.
İki tarafın kabul edeceği noktalarda geçiş kapısı açılması anlayışının, 15 Ekim’de New York’ta, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Kıbrıs Rum Yönetimi Lideri Nikos Hristodulides ile bir araya geldikleri gayriresmi yemekte ortaya çıktığına işaret eden Tatar, Kıbrıs Türk tarafından en başından beri Haspolat’ta kapı açılmasını önerdiğini belirtti.
Tatar, Haspolat’ta ticari araçların ve taksilerin kullanabileceği bir kapı açılmasının KKTC ile Güney Kıbrıs arasındaki ticaretin artması ve Metehan geçiş noktasının rahatlaması için önemli olduğunu kaydetti.
KKTC ve Güney Kıbrıs arasında 9 geçiş noktası bulunduğuna işaret eden Tatar, “Trafiğin yüzde 65’i Metehan sınır kapısındadır. Haspolat kapısının açılması çok mantıklıdır. Kıbrıs Rum tarafının da buna karşı çıkmaması gerektiğini düşünüyorum” dedi.
-Transit geçişler
Haspolat’ta ticari araçların kullanacağı bir kapı açılmasına Rum Yönetimi'nin de olumlu baktığına inandığını ifade eden Tatar, “Karşılığında her zaman olduğu gibi bir şey almak istiyorlar. Bu ne olabilir?… Transit (Güney Kıbrıs’ın bir bölgesinden Güney Kıbrıs’ın başka bir bölgesine geçiş için sadece Kıbrıslı Rumların kullanacağı) geçişleri kabul etmeyiz. Bu mesajı verdik. Ne Erenköy’den ne Kiracıköy'de…” diye konuştu.
“Transit geçişlere bizim onay vermemiz mümkün değildir. Çünkü kapı niteliğinde değildir” diyen Tatar, şimdi başka bir karşı öneri beklediklerini, bu önerinin yılbaşında gelebileceğini kaydetti.
-Pile -Yiğitler yolu
Pile- Yiğitler yolunda yaşananları da Stewart’a hatırlattığını belirten Tatar, Pile- Larnaka arasında yapılan yola kimsenin karşı çıkmadığını, buna karşın Pile-Yiğitler yolu yapım aşamasında çıkan olayların Kıbrıs Türk tarafını çok rahatsız ve tedirgin ettiğini kaydetti. Tatar, Pile halkının geçişlerde yaşadığı sıkıntının ortadan kaldırılması için Pile-Yiğitler yolunun tamamlanması gerektiğini Stewart'a aktardığını belirtti.
-“Di Carlo genişletilmiş toplantı hazırlığı için Ocak'ta adaya gelecek”
Liderler ve garantör ülkelerin katılımıyla yapılacak genişletilmiş toplantıyla ilgili de konuşan Cumhurbaşkanı Tatar, Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Yardımcısı Rosemary Di Carlo’nun Ocak’ta genişletilmiş toplantıya yönelik hazırlık için adaya geleceğini belirtti. Tatar, “Bu toplantının herhalde Şubat veya Mart aylarında olması beklenmektedir” dedi.
KKTC ve Türkiye’nin pozisyonunun, müzakere sürecinin ancak Kıbrıs Türkü'nün egemen eşitliğinin ve eşit uluslararası statüsünün teyidi ile başlayabileceği noktasında olduğunu belirten Tatar, her iki halkın yararına olabilecek iş birlikteliklerine yönelik görüşmelere, gayriresmi görüşmelere hiçbir zaman karşı olmadıklarını da belirtti.
Doğu Akdeniz’deki gelişmelere de işaret eden Tatar, bu gelişmelerin KKTC’nin önemini daha da arttırdığını söyledi.
Tatar, garantör ülke, bölgedeki en büyük ve bölgede söz sahibi olan ülke olarak Türkiye’den, sık sık, “Kıbrıs’la ilgili yeni siyasetinden asla vazgeçmeyecekleri, Cumhurbaşkanı Tatar’ın siyasetinin tamamıyla arkasında durdukları” yönünde açıklamalar geldiğine de işaret etti.
Colin Stewart’ın New York’ta 2025 Ocak sonunda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne rapor sunacağına da değinen Tatar, BM Genel Sekreteri Kıbrıs Şahsi Temsilcisi María Holguín Cuéllar’ın raporunda yer verdiği “Kıbrıs’ta ortak zemin bulunmadığı’”ifadesini ve Birlemiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in 15 Ekim’de kullandığı “her iki tarafın farklı pozisyonda olduğu” ifadesini Colin Stewart’ın da raporunda kullanmasını temenni ettiklerini kaydetti.
Bunların tarihi raporlar olduğunu belirten Tatar, bu nedenle bu ifadelerin de kayda geçmesinin önemli olduğunu belirtti.
-Stewart :”Çok yapıcı bir görüşme oldu”
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ve BM Barış Gücü Misyon Şefi Colin Stewart ise, Ocak’ta Güvenlik Konseyi’ni bilgilendireceğini bu çerçevede Tatar’la yaptığı görüşmenin “çok yapıcı” geçtiğini ifade etti
Görüşmede yeni geçiş kapıları noktasında nasıl mesafe kat edilebileceğini de görüştüklerini aktaran Stewart, Tatar’ın Kıbrıs Türk tarafı için Pile- Yiğitler yolu sorunun çözülmesinin önemi olduğunu ifade ettiğini, bunun kendisi için de önemli olduğunu Tatar’a anlattığını belirtti.
Yapıcı bir görüşme olduğunu, günün sonunda olumlu hissettiğini belirten Stewart, “Bunun, insanları ilgilendiren konularda, gerek geçiş noktaları gerek Pile yolu, gerekse bir sonraki liderler toplantısı olsun, olumlu bir hareketlenme için 2017’den sonra, en iyi fırsat olduğunu düşünüyorum” dedi.
Genişletilmiş toplantı için henüz bir gün belirlenmediğini belirten Stewart, genişletilmiş toplantının daha olumlu koşullarda yapılabilmesi için bu detaylı çalışmaları sürdürmek istediklerini belirtti.