Larnaka’da 1964 yılında öldürülen 11 şehit anısına yapılan Kayıp Otobüs Anıtı açıldı.
13 Mayıs 1964 tarihinde Lârnaka’dan Dikelya İngiliz Üsler Bölgesindeki iş yerlerine giderken, Rum Polisleri tarafından otobüsleri yoldan çevrilerek kaçırılan ve kurşuna dizildikten sonra Larnaka’ya bağlı Oroklini Rum köyü civarındaki bir su kuyusuna atılan 11 şehit, 2007 yılında Otonom Kayıp Şahıslar Komitesi’nin çalışmaları sonucunda bulunurken, kayıp otobüs bulunamadı.
Anıtta yapılan müzede, 11 şehidin, hunharca katledildikten sonra atıldıkları kuyudan çıkarıldıklarında üzerlerinde bulunan eşyalar da sergilenecek.
İskele’de yapılan Kayıp Otobüs Anıtı açılışı, Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başladı.
Açılışa, Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Meclis Başkanı Zorlu Töre, Başbakan Ünal Üstel, Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçisi Metin Feyzioğlu, bakanlar, milletvekilleri, askeri erkan, Azerbaycan ile Türkiye’den konuklar ve vatandaşlar katıldı.
Açılışta, İskele Kaymakamı Ertuğrul Toroslu, İskele Belediye Başkanı Hasan Sadıkoğlu ve diğer yetkililer de hazır bulundu.
Anıtın yapım aşamasını gösteren sunum ve Kayıp Otobüs Belgeseli klip gösteriminin ardından konuşmalar yapıldı.
Belgeseli hazırlayan ve açılış töreninin sunumunu yapan Fevzi Tanpınar, belgeselin 47 yıl sonra anıtın da 60 yıl sonra yapılmasından dolayı şehitlerden özür diledi ve daha fazla geç kalmadan toplumsal belleğe sahip çıkmaları, gelecek nesillere aktarmaları gerektiğini söyledi.
Larnakalılar Derneği Başkanı Zarifşen Menteşoğlu da, bu katliamın “ilk toplu soykırım” olarak uluslararası kayıtlara geçtiğini söyledi.
Şehit edilen soydaşlarının aziz hatırasına sahip çıkarak, Kıbrıs’taki var oluş mücadelesini gelecek kuşaklar ile dünya kamuoyuna göstermek düşüncesiyle “Kayıp Otobüs Anıtı” inşa edilerek bugün açıldığını ifade eden Menteşoğlu, şehitlerin tek suçlarının Türk olmak olduğunu belirtti ve isimlerini şöyle sıralayarak, onlrı andı: “Yusuf Tosun, Bayram Mustafa, Kemal Enver Veloks, Behiç Hasan Göksan, Hasan Hüseyin Fehmi, Kâmil Raif Dimililer, Ahmet Fadıl Balamagi, Kemal Mustafa Akdoğan, Hasan Mustafa Bari, Ahmet İndiano, Hasan Durmuş.”
Şehit çocuğu Celal Dimililer de, Larnakalılar Derneği’nin desteklemesi ile şu anda açılışını yapacakları Kayıp Otobüs Anıtı arazisini aldıklarını, İskele Belediyesi’nin de büyük katkıları ile atalarının aziz hatıralarını yaşatacaklarını söyledi.
Dimililer, tüm yaşanılanların bedelini çok ağır bir şekilde ödediklerini ve hala ödemeye devam ettiklerini ifade ederek, “Temennimiz böylesi olayların bir daha asla yaşanmamasıdır” dedi.
Larnakalılar Derneği Onursal Başkanı Göksel Saydam da, Kıbrıs’ın milli mücadele tarihinde “Kayıp Otobüs Şehitleri” olarak yerini almış olan bu toplu katliamın 11 şehidini andı.
“Tarihini bilmeyen toplumlar gelecekleri için olumlu ve güvenli kararlar alamazlar” diyen Saydam, olayın tarihçesini anlattı ve “Kıbrıs Türk Milli Mücadele tarihinde şehit edilen 11 şehidimiz ile diğer tüm şehitlerimizi bir kez daha minnet ve rahmetle anarım, Ruhları şad olsun” dedi.
İskele Belediye Başkanı Hasan Sadıkoğlu da, “Biz Kıbrıslı Türklere yaşatılan, insanlık dışı muamele, asla unutulmayacak kara günler, kaç yıl geçerse geçsin, hepimizin yüreğinde kuşkusuz derin yaralar ve hüzün bıraktı. 1963-64 yılları arasında yaşanılanları kabullenmemiz ve unutmamız asla söz konusu dahi olamaz” ifadelerini kullandı.
Sadıkoğlu, 1964 yılında Larnaka’da yaşanan Kayıp Otobüs olayının, Kıbrıs Tarihinin en kara günlerinden yalnızca biri olduğuna işaret ederek, yaşanan acıları anlattı.
Kayıp Otobüs Şehitlerinin aziz hatıralarını yaşatacakları Kayıp Otobüs Anıtı’nın inşasını, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı tarafından Larnaka’lılar Derneği ve Kayıp Otobüs Aileleri Derneği’ne verilen, 2 dönüm orman arazisi üzerine, İskele Belediyesi’nin öz kaynakları ve personelinin özverili çalışmalarıyla tamamladıklarını ifade eden Sadıkoğlu, şöyle devam etti:
“Kayıp Otobüs Anıtı’nı yaklaşık 1100 m2’lik bir alan üzerine inşa ettik. Şehitlerimizi temsil eden 11 mermer sütun ve hemen önlerinde üzerinde şehitlerimizin kimlik bilgilerinin yer aldığı granit kaidelerin yanı sıra şehitlerimizin işlerine gitmek için bindikleri ancak sırra kadem basan Kayıp Otobüs de arkamda görmüş olduğunuz gibi siyah granit üzerine Lazer Resim olarak mermere işlenmiştir.
Sol tarafımda yer alan 15m2’lik camekanlı alan ise müze olarak tasarlandı. Burada 11 şehidimizin, hunharca katlettikten sonra atıldıkları kuyudan çıkarıldıklarında üzerinde bulunan eşyalar sergilenecektir.
Yine anıtımızda ziyaretçileri bilgilendirmek için Kayıp Otobüsün Tarihçesi de yer almaktadır.”
Sadıkoğlu, geçmişini bilmeyen toplumların geleceğine de yön veremeyeceğini ifade ederek, şehitleri andı.
Türkiye- KKTC parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkanı Orhan Erdem de, anlamlı bir günde duygu yüklendiklerini ifade ederek, şehitleri andı, bu coğrafyanın acılarla dolu olduğunu söyledi. Erdem, bu toprakları vatan yapmak için şehit olan herkesi anarak, Azerbaycan ve Gazze’deki acıları anımsattı.
Azerbaycan’ın desteği ve uluslararası alandaki mücadelenin başarılı bir yol açmasını temenni eden Erdem, yeni nesillerin geleceğe geçmişini bilerek hareket etmesinin önemine vurgu yaptı.
Azerbaycan- KKTC Parlamentolar Arası Dostluk Grubu Başkanı Fevziyev de, Azerbaycan Milli Meclisi adına şehitleri andı, aileleri selamladı. Fevziyev, geleceği birlikte kurmak adına KKTC’ye tarihi bir ziyaret yaptıklarını söyledi. Türk milleti olarak çok acılar çektiklerini anlatan Fevziyev, Azerbaycan’ın verdiği mücadeleleri anlattı, Kıbrıs Türk halkının da mutlaka başarıya ulaşacağına inanç belirtti.
Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçisi Metin Feyzioğlu da, anıtın Kıbrıs Türk halkına yönelik yapılan soykırımın anıtı olduğunu ifade ederek, anıtın değeri ve önemine işaret etti, anıtı yapan herkesi tebrik etti.
Geleceğin geçmiş unutulmadan ve unutturulmadan inşa edilmesinin önemine vurgu yapan Feyzioğlu, Kıbrıs sorununun Barış Harekatı ile bittiğini, barışın adaya geldiğini anlaşma olmadığını kaydetti.
Feyzioğlu, Azerbaycan’ın desteğinin önemine işaret ederek, Gazze’de yaşananların bu birlikteliğin önemini bir kez daha gösterdiğini belirtti ve “Yaşasın KKTC, yaşasın Azerbaycan” dedi.
Başbakan Ünal Üstel de, Kıbrıs Türk halkının verdiği varoluş mücadelesini anlattı, Türkiye sayesinde özgürlüğe kavuşulduğunu kaydetti.
Üstel, bugün Rum katliamında yaşamını yitiren şehitleri andıklarını ifade ederek, şehitleri unutmadıklarını unutturmayacaklarını söyledi.
Ülkeye tarihi bir ziyaret gerçekleştiren Azerbaycan’a teşekkür eden Üstel, Milli Azerbaycan Meclisine de teşekkür ederek, üç devlet bir millet olarak mücadeleye devam edeceklerini kaydetti.
Üstel, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ile Azerbaycan Cumhurbaşkanına teşekkür ederek, Kıbrıs Türk halkına verilen desteğin önemine vurgu yaptı.
Cumhuriyet Meclisi Başkanı Zorlu Töre de, bu toprakları can ve kan vererek vatan yaptıklarını ifade etti, geçmişte yaşananların yeniden yaşanmamasını temenni etti ancak vatanı savunmaktan hiç bir zaman vazgeçmeyeceklerini söyledi.
Töre, Kıbrıs’ta kapsamlı bir anlaşma yapıldığını ancak Rumların Enosis hayalinden vazgeçmediğini ifade ederek, milli mücadele yıllarında yaşananları anlattı.
Şehitleri toplu katliamları anımsatan Töre, adada anlaşma istediklerini ancak KKTC’den egemenlikten Türkiye’den asla vazgeçmeyeceklerini söyledi.
Birleşik Kıbrıs söylemlerini eleştiren Töre, Larnaka şehitlerini andı, anıtı yapan herkesi tebrik etti.
Cumhurbaşkanı Ersin Tatar da, bu tarihi günde anıt açılışına katılan herkese teşekkür ederek, yaşanan acıların unutulmaması için anıta emeği geçen herkesi tebrik etti.
Tatar, 11 şehidi andığı konuşmasında, yaşanan acıları hatırlattı, Kıbrıs Türk halkının maruz kaldığı katliamları anlattı.
Azerbaycan’ın mücadeleleri gibi KKTC’de de acılar çektiklerini, mücadele verdiklerini ifade eden Tatar, Azerbaycan heyetine anlamlı ziyaretten dolayı teşekkür etti, Aliyev’e sevgi saygılarını sundu.
Anıtın Kıbrıs Türk tarihinde önemli bir yere sahip olacağını ifade eden Tatar, bağımsız Türk devleti KKTC’yi ilelebet yaşatmak için Türkiye Azerbaycan ve Türk devletlerinin desteğini istediklerini belirtti.
Türkiye Cumhuriyetinin garantörlüğünün önemine işaret eden Tatar, evlerine ateş düşen ailelere sabırlar diledi, şehitleri andı.
“Azerbaycan kardeş devlettir” diyen Tatar, Aliyev’in KKTC’ye gösterdiği yakınlığa teşekkür etti, önemini iyi bildiklerini söyledi.
Konuşmaların ardından Din İşleri Temsilcisi tarafından şehitlerin anısına dua okundu ve Kayıp Otobüs Anıtı açıldı. Daha sonra lokma dağıtıldı.
Açılışta, 11 Şehit anısına 11 servi ağacı da, şehit ailelerinin yakınları tarafından dikildi.