İnsanlık tarihinin en büyük bilimsel sorularından biri olan "Evren'de yalnız mıyız?" sorusu, çok yakında cevabını bulabilir. Şili’de yapımı süren ve 2028'de faaliyete geçmesi beklenen Aşırı Büyük Teleskop (Extremely Large Telescope - ELT), dünya dışı yaşam arayışında bugüne kadar eşi benzeri görülmemiş bir hız ve kapasite vaat ediyor.
10 SAATTE YAŞAM İZİ: ELT’NİN OLAĞANÜSTÜ GÜCÜ
11 Mart 2025 tarihinde yayınlanan ve NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi ile Washington Üniversitesi iş birliğiyle hazırlanan çalışmaya göre ELT, yalnızca 10 saatlik gözlem süresiyle, yaşamın kimyasal izlerini taşıyan gazları algılayabilecek. Bu gazlar arasında oksijen (O2), karbondioksit (CO2), metan (CH4) ve hatta yaşamla doğrudan ilişkilendirilen dimetil sülfid (DMS) gibi bileşikler yer alıyor.
GEZEGENLERİN ATMOSFERLERİNİ OKUYACAK
ELT’nin bir diğer çarpıcı özelliği ise yalnızca geçiş yapan (transiting) değil, aynı zamanda geçiş yapmayan (non-transiting) gezegenleri de analiz edebilecek olması.
Geçiş yapan gezegenlerde, yıldız ışığının gezegenin atmosferinden geçerken geçirdiği değişimler analiz edilerek yaşam belirtileri araştırılacak. Geçiş yapmayan gezegenlerde ise yüzeyden yansıyan ışık üzerinden kimyasal bileşenler tespit edilecek. Bu iki yöntem, bilim insanlarına şimdiye kadar mümkün olmayan kadar geniş bir veri yelpazesi sunacak.
MEVCUT TEKNOLOJİLERE GÖRE DEV BİR SIÇRAMA
Günümüzde ötegezegenlerde yaşam izi aramak haftalar, aylar hatta yıllar sürebiliyor. Ancak ELT, bu süreyi dramatik şekilde kısaltarak yalnızca saatler içinde güvenilir veriler sunabilecek. Özellikle Neptün büyüklüğündeki gezegenlerde, bir saatten kısa sürede sonuç alınması mümkün görünüyor.
Bu durum, hem teleskobun hassasiyetini hem de veri işleme kapasitesini gözler önüne seriyor. Aynı zamanda, araştırmaların daha fazla gezegen üzerinde daha kısa sürede yapılabileceği anlamına da geliyor.