Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda 140 milyon 133 bin 900 TL’lik Sayıştay Başkanlığı bütçesi ile 927 milyon 978 bin 300 TL’lik Mahkemeler bütçesi kabul edildi.Genel Kurul’da bugün ilk olarak Sayıştay Başkanlığı bütçesi ele alındı.
Sayıştay bütçesi üzerine milletvekillerinin konuşmalarından önce Yükseköğretim Planlama, Denetleme, Akreditasyon ve Koordinasyon Kurulu’nun (YÖDAK) 2025 Mali Yılı Bütçe Tasarısı'nın üçüncü görüşmesinin tezkeresi oylanarak, kabul edildi.
Sayıştay Başkanlığı bütçesiyle ilgili ilk sözü alan Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Milletvekili ve Meclis Sayıştay Komitesi Başkanı Teberrüken Uluçay, Sayıştay Başkanlığı çalışmaları hakkında bilgi vererek, ihtiyaçlarına dikkat çekti.
Meclis Sayıştay Komitesi’nin Sayıştay tarafından iletilen raporları değerlendirdiğini kaydeden Uluçay, bu değerlendirmeler ve önerilerin Genel Kurul’a, kamuoyuna, ilgili Bakanlık ve daireye iletildiğini belirtti, bütçe görüşmelerinin ardından Komite’nin raporlar üzerinde çalışmaya devam edeceğini söyledi.
Uluçay, gündeme alınan raporlara bazı örnekler vererek, özellikle Kıb-Tek’te ihtiyaç duyulan malzemelerin alım sürecine ilişkin gerekli adımların atılmasında Kıb-Tek’in sahip olduğu bilgi, birikim ve kapasiteye göre hareket edilmesinin sonuçlarına dikkat çekti, bu kapsamda atılabilecek adımları sıraladı.
Sayıştay’ın denetimleri yaparken personel ve araç gereç ihtiyacı duyduğuna dikkat çeken Uluçay, sağlıklı denetim yapılması ve zamanın daha iyi kullanılması için personel sayısının artırılması gerektiğini kaydetti.18 milyar kusurluk bütçe açığına işaret eden Uluçay, bu noktada tasarrufun önemini vurguladı, Sayıştay’ın denetimlerine daha fazla ihtiyaç duyulduğu bir döneme girildiğini belirtti, “Var gücümüzle onlara bu imkanı vermemiz gerekiyor.” dedi.
Milletvekili Uluçay, “Tasarruf tedbirleri çerçevesinde harcanan her bir kuruşun daha açık ve şeffaf olarak hesabının verilmesi adına Sayıştay’a olan ihtiyacımız günden güne artmaktadır. Cumhuriyet Meclisi’ne düşen görev Sayıştay’ın daha verimli denetim yapılması için ihtiyaç duyduğu, personel, araç ve gerece bir an önce kavuşturulmasıdır.” dedi.
CTP Milletvekili Sami Özuslu da, Sayıştay gibi önemli bir kurumun etkinliğini artırmanın görevleri olduğunu kaydetti.
Çeşitli kamu kurumlarında yaşanan ve toplumun devlete olan güvenini sarsan olayların açıklığa kavuşması ve usulsüzlüklerin ortaya çıkarılmasının son derece önemli olduğunu kaydeden Özuslu, Sayıştay’ın personel eksikliğine işaret ederek, “Sayıştay Yasası'nda 89 denetçi kadrosu var. 89 kadronun şu an itibarıyla 35’i doludur. 20 de münhal açıldı. 55 münhali ancak dolacak. Neredeyse yüzde 40’ı yine boş durumda kalacak.” dedi.
Kamuya bağlı 250 kurumun düzenli bir şekilde denetlenmesinin bu kadroyla mümkün olamayacağını savunan Özuslu, denetimlerin daha çok ihbar üzerine ya da performansa yönelik yapıldığını belirtti, “yeterince denetim yapılamadığının açık ve net olduğunu” söyledi. Özuslu, hükümet yetkililerine “denetimden kaçmak için mi bu kadroların doldurulmadığını” sordu.
‘Yeterli kaynak yoktur' denildiğinde Cumhurbaşkanlığı Yerleşkesi'nin masraflarını hatırlatmaya devam edeceğini söyleyen Özuslu, Komite’de de tartışılan Sayıştay’ın araç eksikliğinin altını çizdi.
Maliye Bakanı Özdemir Berova da, yerinden söz alarak, hiçbir dönemde olmadığı kadar kurumların teşkilat yasalarının izin verdiği şekilde personel alma çabası içerisinde olduklarını kaydetti. Araçlardaki sıkıntıların farkında olduklarını belirten Bakan Berova, bütçeye araç ihalesi için yeterli kaynağın konulduğunu belirtti.
“Geciken adaletin adalet olmadığı gibi, geciken denetim de denetim değildir.” diyen Özuslu, geçmişten gelen raporlar üzerine yapılan değerlendirmelerde ortaya çıkan sıkıntıları paylaştı.
Milletvekili Özuslu, Sayıştay Komitesi’ne gelen performans raporlarına da değinerek, İlaç Eczacılık Dairesi’ne yazılan bir rapora örnek verdi, rapor adından önemli iyileştirmeler yaşandığına dikkat çekti, bu gibi uyarıcı nitelikte olan yapıcı çalışmaların büyük önem arz ettiğini ifade etti.
Ercan Havalimanı, deprem paraları, Kıb-Tek gibi konularda çalışmaların önemli olduğunu söyleyen Özuslu, özellikle trafik radarlarına ilişkin Sayıştay raporunun bir an önce tamamlanması çağrısında bulundu.Bütçenin içerisinde bulunan yurt dışı yolluklarının bir amacının da KKTC temsilciliklerinin denetimi olduğunu ve bu kaleme ait bütçenin 1,1 milyon TL’ye artırıldığını kaydeden Özuslu, temsilciliklere ait denetimlere ait uzun yıllardır bir rapora erişilemediğini savundu.
CTP Milletvekili Salahi Şahiner de, denetimden sorumlu anayasal kurum olan Sayıştay’a “denetim yapma” diyen bir bütçe olduğunu savundu.
250’ye yakın kuruma yapılması gereken rutin denetimler olduğunu kaydeden Şahiner, mevcut 35 kişiyle bunun yapılamayacağını, yıl içerisinde alınacak 20 yeni personelin de etkin denetimler için yeterli olmayacağını öne sürdü.
2024 yılındaki bazı gazete başlıklarına dikkat çeken Şahiner, Başsavcılığa iletilmesi gereken onlarca konu olduğunu savundu. Şahiner, raporlarda devletin milyarlarca zarara uğratıldığı tespit edilen bazı dosyaların ise bir türlü sonuçlanamadığını öne sürdü.
Milletvekili Şahiner, “2025 yılındaki bütçe açığı, Sayıştay’ın zamanında devreye girebilme ve devleti uyarma yeteneği olmamasından kaynaklanmaktadır.” dedi. Sayıştay’ın bilgi ve belge taleplerinin sağlanmamasının da bir suç olduğunu hatırlatan Şahiner, atılacak hatalı adımların önceden tespit edilmesinin en çok hükümete yaracağını kaydetti.
Konuşmaların ardından Sayıştay Başkanlığı bütçesi oylanarak, oy birliğiyle kabul edildi. Ardından Mahkemeler bütçesi oylanarak, oy birliğiyle kabul edildi.