Hubble ve James Webb gibi uzay teleskopları ile yapılan gözlemler Einstein gibi bilim insanlarının yıllar önceden ortaya koyduğu pek çok teoriyi doğruladı. Ama diğer yandan bazı gözlemler de bilim dünyasının doğru kabul ettiği bazı temel varsayımların hatalı olabileceğini ortaya çıkardı. Şimdi bunlardan bir yenisiyle daha karşı karşıyayız. Çünkü James Uzay Teleskobu ve DESI (Karanlık Enerji Spektroskopik Enstrümanı) ile yapılan son gözlemler, evrenin bilim dünyasının düşündüğünden çok daha hızlı genişlediğini gösteriyor.
Donanımhaber'de yer alan ayrıntılara göre Coma (Saç) gökada kümesinin uzun süreli incelemesi, evrenin genişleme hızının düşündüğümüzden çok daha yüksek olduğunu ortaya çıkardı. Bu keşif sadece yıllardır doğru kabul edilen teorik modelleri haksız çıkarmakla kalmıyor, aynı zamanda mevcut fizik kurallarıyla açıklanamayacak, çözülmesi gereken yeni bir denklem yaratıyor. Bu yüzden bilim dünyasının mevcut varsayımlar üzerine kurduğu kozmolojik modelleri şimdi en baştan gözden geçirmesi gerekiyor.
HUBBLE GERİLİMİ ARTIK BİR KRİZE DÖNÜŞTÜ
Evrenin genişleme hızını belirtmek için kullanılan Hubble sabitinin tutarsız olabileceği gerçeği aslında bir süredir bilim dünyasında tartışılıyordu. Çünkü daha önce yapılan bazı gözlemler de buna işaret ediyordu. Ancak Hubble gerilimi (Hubble tension) olarak bilinen bu tutarsızlık bugüne kadar net bir şekilde ortaya koyulamamıştı. Geçtiğimiz günlerde Astrophysical Journal Letters'ta yayımlanan araştırma, bu konuda şu ana kadar ortaya koyulan en somut çalışmalardan biri oldu. Bu konuda artık çok daha güçlü deliller olduğunu söyleyen bilim insanı Dan Scolnic, Hubble gerilimine atıfta bulunarak "Gerilim artık bir krize dönüştü." diyor.
Duke Üniversitesi'nde gerçekleştirilen araştırmanın başındaki isimlerden olan Dan Scolnic, "Bu, bir bakıma kozmoloji modelimizin bozuk olabileceğini gösteriyor." diyerek bu keşfin ne kadar büyük sonuçları olabileceğini ortaya koyuyor.
Evrenin genişleme hızının belirlenmesi için kullanılan kozmik merdiveni kurarken Dünya'ya en yakın gökada kümelerinden biri olan Saç Kümesi'ni çapa olarak kullanan ekip, böylece evrenin genişleme hızını belirlemek için çok daha net sonuçlar veren bir kalibrasyon elde etmeyi başardı. Saç Kümesi baz alınarak ilk basamak kurulduktan sonra, 100 binden fazla galaksiyi gözlemleyen DESI'nin sağladığı verilerle bu kozmik merdivenin sonraki basamakları şekillendirildi.
Saç Kümesi'nin merkezinin Dünya'ya uzaklığını 320 milyon ışık yılı olarak belirleyen ekip, daha önceki hesaplamalara ve gözlemlere uyuşan bu ölçüm ile birlikte ilk basamağı üzerine kurabilecekleri son derece güvenilir bir çapa noktasına ulaşmış oldular. Daha sonra, emin olunan bu uzaklık baz alınarak merdivenin sonraki adımlarına geçildi. Bu aşamada, Hubble sabiti için megaparsek başına saniyede 76,5 kilometre değerine ulaşıldı. Bu da evrenin her 3.26 milyon ışık yılında saniyede 76,5 kilometre daha hızlı genişlediği anlamına geliyor. Bu sayılar, son yıllarda Hubble sabitinin yanlış olduğunu söyleyen diğer çalışmaların sonuçlarıyla neredeyse birebir örtüşüyor. Yıllardır bilim dünyası tarafından doğru olarak kabul edilen Hubble sabitine ise ters düşüyor.
Dan Scolnic, bilim dünyasının bu yeni gerçeklikle yüzleşmesi gerekeceğini söylüyor. Ne var ki bu konuda hala bir uzlaşıya varılmış değil. Scolnic ve onun gibi pek çok bilim insanı Hubble sabitinin yanlış olduğu konusunda artık ikna olmuş olsa da bu konuda tüm meslektaşlarını henüz ikna edebilmiş değiller.