Tıp dergisi Nature Medicine dergisinde pazartesi günü yayınlanan bir araştırma, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki (ABD) demans vakalarının 2060 yılına kadar iki katına çıkabileceğini öngörüyor.
Nature Medicine’deki bu yeni çalışma, 55 yaşından sonra demans geliştirme riskinin önceki tahminlerin iki katına çıkarak yüzde 42 olduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar, bu artışın nüfusun yaşlanmasıyla bağlantılı olduğunu belirtiyor.
Yeni çalışmaya göre, demans vakalarının artış oranı bölgelere göre değişiklik gösteriyor. Batı Avrupa’da yüzde 74, Orta Avrupa’da yüzde 82 ve Doğu Avrupa’da yüzde 92’lik bir artış öngörülüyor.
Önceki araştırmalar da nüfusun yaşlanması ve büyümesi nedeniyle küresel demans vakalarının artacağını tahmin etmişti. Örneğin, 2022 yılında yapılan bir çalışmada, 2019'da 57,4 milyon olan küresel vaka sayısının 2050'de 153 milyona ulaşabileceği öne sürülmüştü.
Uzmanlar, yüksek tansiyonun kontrol altına alınması ve beyne zarar veren diğer sağlık sorunlarının önlenmesi gibi adımların demans riskini azaltabileceğini vurguluyor.
New York Üniversitesi (NYU) Langone Health'ten çalışmanın eş yazarı Dr. Josef Coresh, “Araştırmalarımız, orta yaşta yaptıklarınızın demans riskini büyük ölçüde etkilediğini açıkça gösteriyor,” dedi.
-“Demans sadece Alzheimer değil”
Bir ismi ya da anahtarlarınızı nereye koyduğunuzu daha uzun sürede hatırlamak, yaşlılıkta görülen tipik bir durumdur. Ancak demans yaşlanmanın normal bir parçası değil; hafıza, dil ve diğer bilişsel işlevlerin ilerleyici kaybı. Yaşlanmak başlı başına en büyük risk ve nüfus hızla yaşlanmakta.
Alzheimer bunun en yaygın türü ve sonunda buna yol açan sessiz beyin değişiklikleri, belirtiler ortaya çıkmadan yirmi yıl önce başlayabilir.
Diğer türler arasında kalp hastalığı veya küçük felçlerin beyne giden kan akışını bozduğu vasküler demans yer alıyor. Birçok kişide farklı nedenler olabiliyor, yani vasküler sorunlar Alzheimer semptomlarını daha da kötüleştirebiliyor.
Belirli bir yaştan itibaren kalan potansiyel yaşam süresi boyunca riskin ölçülmesi, halk sağlığı önerilerine ve tıbbi araştırmalara rehberlik edebilir.
Miami Üniversitesi Alzheimer uzmanı Dr. James Galvin, “Bu, bir kişinin bunayacağının garantisi değil” uyarısında bulunuyor. Dr. Galvin her ne kadar yeni bulgulara ulaşılan çalışmaya katılmamış olsa da, bulguların diğer araştırmalarla uyumlu olduğunun altını çiziyor.
-“Demans riski yaşa göre farklılık gösteriyor” …Bunama riskini azaltmaya yardımcı olmanın yolları
Araştırmacılar, genel olarak, 55 yaşından sonra yaşam boyu bunama riskinin erkekler için yüzde 35, kadınlar için ise yüzde 48 olduğu sonucuna vardı.
İnsanların kontrol edemeyeceği bazı risk faktörleri vardır: bunlar arasında yaş ve yaşamın son dönemlerinde Alzheimer olasılığını artıran APOE4 adlı bir gen varyantının atalardan miras alınıp alınmadığı yer alıyor.
Ancak insanlar ileride bunamaya katkıda bulunan sağlık sorunlarını önlemeye ya da en azından geciktirmeye çalışabilir.
Miami Üniversitesi Alzheimer uzmanı Dr. James Galvin, “kalbiniz için iyi olan beyniniz için de iyidir,” diyerek, herkesi egzersiz yapmaya, obeziteden kaçınmaya ve kan basıncını, diyabeti ve kolesterolü kontrol etmeye çağırıyor.
Galvin ayrıca, “sosyal ve bilişsel olarak da aktif kalın” dedi. Galvin, yaş ilerledikçe sosyal izolasyona yol açabilecek işitme kaybının ortaya çıkması halinde insanları işitme cihazlarını denemeye çağırıyor: “Üzerinde kontrolümüz olan şeyler var ve bence bu şeyler yaşlandıkça daha iyi bir beyin inşa etmek için gerçekten çok önemli olacaktır.”