Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin yürürlüğe girmesinden sonra merak edilen Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) 2023 yılı istatistikleri yayımlandı. 2023’te 4/a (SSK) kapsamında 1 milyon 925 bin, 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında 183 bin, 4/c (Emekli Sandığı) kapsamında da 86 kişiye yaşlılık aylığı bağlandı. Yaşlılık aylığı bağlanan toplam kişi sayısı 2 milyon 193 bin 791 oldu. Bu sayıya malullük aylığı bağlananlar ile vefat edenlerden dolayı ölüm aylığı bağlananlar dahil değil.
Yaşlılık aylığı bağlanan 2,2 milyon kişiye karşılık SGK’dan emekli aylığı almakta olan toplam pasif sigortalı sayısındaki artış 2 milyon 107 bin 897 kişi oldu. Aradaki fark yıl içinde hayatını kaybeden ve ölüm aylığı bağlanacak hak sahibi bulunmayan emekli vatandaşlardan kaynaklanıyor.
REKLAMBu gelişmeler sonucu 2022 yılında dosya bazında 13.1 milyon kişi olan emekli sayısı 2023 yılında 15.2 milyon kişiye ulaştı. Dul ve yetimlerin de yer aldığı kişi bazında emekli sayısı ise 13.9 milyondan 16 milyona yükseldi.
AKTİF SİGORTALI SAYISI AZALDI
2023 yılında aktif sigortalı çalışan kişi sayısı 986.212 kişi azalarak 26,3 milyondan 25.3 milyona geriledi. Aktif sigortalı sayısındaki azalmanın daha dramatik boyutlara ulaşmasını kamuya personel alımları önledi.
4/a statüsündeki aktif sigortalı sayısı 2022 yılında 19,8 milyon kişi iken 1,2 milyon kişi azalarak 2023’te 18,6 milyon kişiye geriledi.
4/b statüsündeki aktif sigortalı sayısı ise 152 bin kişi azalarak 3 milyon 253 binden 3 milyon 101 bin kişiye geriledi.
Buna karşılık 4/c statüsündeki aktif sigortalı sayısı 366 bin kişi artarak 3 milyon 277 binden 3 milyon 643 bine yükseldi.
Aktif ve Pasif sigortalı sayıları 2022 2023 Aralık AKTİF SİGORTALILAR 26.344.234 25.358.022 1- Zorunlu 23.741.403 23.021.132 Zorunlu 4/a, 4/b (Tarım Hariç), 4/c 23.202.513 22.538.798 Tarım zorunlu (4/b)(BAĞ-KUR) 512.966 460.260 Muhtar 25.924 22.074 2 - Çırak 636.302 553.344 3- Yurt dışı Topluluk 15.671 14.037 4 - Tarım (4/a-2925) 22.987 17.408 5- Diğer Sigortalılar 435.548 451.727 6-Stajyer ve Kursiyerler 1.492.323 1.300.374 PASİF SİGORTALILAR -Dosya 13.128.225 15.229.174 -Kişi 13.933.020 16.030.256 1 - Yaşlılık Aylığı Alanlar 9.499.096 11.508.619 2 - Malullük Aylığı Alanlar 125.046 124.737 3 - Vazife Malulü Aylığı Alanlar 15.116 15.472 4 - Ölüm Aylığı Alanlar (Dosya) 3.335.929 3.424.118 5 - Ölüm Aylığı Alanlar (Kişi) 4.107.716 4.193.046 6 - Sürekli İşgöremezlik Geliri Alanlar 85.526 87.331 7 - Sürekli İşgöremezlik Ölüm Geliri Alanlar (Dosya) 67.512 68.897 8 - Sürekli İşgöremezlik Ölüm Geliri Alanlar (Kişi) 100.520 101.051 Bağımlılar 34.813.357 34.033.308 Aktif / Pasif Oranı 2,01 1,671 EMEKLİYE KARŞILIK 1,48 ÇALIŞAN
Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından 1 çalışana 3 emekli olması gereken aktif/pasif dengesi 2023 yılında önemli ölçüde bozuldu. 2022 yılında 1 emekliye karşılık 2,01 çalışan şeklinde olan aktif/pasif dengesi 2023 yılında 1 emekliye karşılık 1,67 çalışan seviyesine düştü.
REKLAMAktif sigortalı verileri daha yakından incelendiğinde ise aktif/pasif oranı göründüğünden daha vahim bir tabloya işaret ediyor.
9/12/2016 tarihinden itibaren 6764 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler iş kazası ve meslek hastalığı yönünden sigortalı sayılmaya başladığından aktif sigortalı olarak değerlendiriliyorlar. Bu şekilde aktif sigortalı sayılan stajyer, kursiyer ve çırakların sayısı 1 milyon 854 bin kişiyi buluyor.
Aktif sigortalılar arasında gösterilen 460 bin zorunlu tarım BAĞ-KUR’lu, primlerini düzenli ödemeyen kişilerden oluşuyor.
Ek-5 maddesi kapsamında primini kendisi ödeyen tarım işçileri, ek-6 maddesi kapsamında primini kendisi ödeyen taksi dolmuş şoförleri ve sanatçılar, ek-9 maddesi kapsamında ayda 10 günden az çalışan ve sadece iş kazası primi ödenenler ile ceza ve tevkiflerindeki atölyelerde çalıştırılan tutuklu ve hükümlüler de “Diğer sigortalılar” kaleminde izleniyor. Bunların sayısı da 2023 yılında 452 bin kişiye ulaşıyor.
REKLAMFiilen uzun vadeli sigorta kollarına tabi prim ödemeyen veya primini kendisi ödediği için düzenli ödeme yapamayanların sayısı 2022 yılında 3 milyon 77 bin, 2023 yılında ise 2 milyon 766 bin kişi oldu. Bu kişiler aktif sigortalı sayısından düşüldüğünde gerçek aktif/pasif dengesi 2022 yılında 1,77 iken 2023 yılında 1,48’e geriledi.
Uzun vadeli sigorta kollarına tabi prim ödemeyen aktif sigortalılar Tarım zorunlu (4/b) 512.966 460.260 2 - Çırak 636.302 553.344 5- Diğer Sigortalılar 435.548 451.727 6-Stajyer ve Kursiyerler 1.492.323 1.300.374 Toplam 3.077.139 2.765.705 Gerçek aktif sigortalı sayısı 23.267.095 22.592.317 Pasif Sigortalı Sayısı (Dosya) 13.128.225 15.229.174 Gerçek Aktif / Pasif Oranı 1,77 1,48EMEKLİ EYT’LİNİN YARISI ÇALIŞMAYA DEVAM EDİYOR
Emekli olduktan sonra sigortalı çalışmaya devam edenler için sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödeniyor. SGDP’ne tabi emekli çalışan sayısı 2022 yılında 945 bin iken 2023 yılında 1 milyon 865 bin kişiye yükseldi. Sigortalı çalışan emekli sayısı 919 bin kişi arttı. Geçen yıl emekli olan EYT’lilerin yaklaşık yarısının sigortalı çalışmaya devam ettiği görülüyor.